Φανταστείτε ότι πρέπει να ταξιδέψετε πολύ μακρυά από τον τόπο σας, σε ανθρώπους παντελώς άγνωστους σε σας, με σκοπό να τους μελετήσετε όσο γίνεται καλύτερα σε ελάχιστο χρόνο. Ποια μέθοδο θ’ ακολουθήσετε; Ίσως ο ασφαλέστερος και αποτελεσματικότερος τρόπος είναι να παρατηρήσετε τις διατροφικές τους συνήθειες. Κι αυτό, γιατί η διατροφή ενός ατόμου κι ενός λαού κρύβει τα πιο πλούσια στοιχεία για το χαρακτήρα του, για την ιστορία του, για τη διαδρομή του. Στο σημερινό κείμενο θα ξεκινήσουμε ένα ταξίδι στο μαγικό κόσμο της αρχαίας ελληνικής γαστρονομίας.

Ο κόσμος μας, όμορφος συνάμα και πολύπλοκος, επιφυλάσσει για τον καθένα από μας δεκάδες σταυροδρόμια.

Ένα ηλιόλουστο πρωινό, ένα μικρό παιδί ανέβηκε με τη μαμά του στην ακρόπολη των Μυκηνών. Αφού ατένισε όλον τον αργολικό κάμπο, μπήκε στο μουσείο και στάθηκε μπροστά στις ασπίδες. «Κοίταξε μαμά. Δεν είναι όλες ίδιες! Γιατί;». Η μαμά του εξήγησε υπομονετικά ότι, όσο περνούσαν τα χρόνια, οι υπερασπιστές της ακρόπολης σφυρηλατούσαν ασπίδες σε διαφορετικά μεγέθη και σχήματα, ώστε να είναι κάθε φορά πιο άνετες και χρηστικές για ν’ αποκρούουν τους εισβολείς. Το χαμόγελο του παιδιού, όταν κατάλαβε τα λόγια της μητέρας του, είναι ισχυρότερο από χίλιες διαλέξεις πάνω στο θέμα.

Ταξιδεύοντας πρόσφατα στην Ασία με μία αραβική αεροπορική εταιρεία, έσπευσα να χρησιμοποιήσω μια εφαρμογή που σου επιτρέπει να ξέρεις ανά πάσα στιγμή που βρίσκεται το αεροπλάνο. Καθώς το πρόγραμμα εκκινούσε, στην οθόνη εμφανίσθηκε το μήνυμα «δείτε το στίγμα και την πορεία του αεροπλάνου: Thales». Αξιοπερίεργο δεν είναι το ποσό εκτιμούν οι Άραβες τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά το πόσο έχει επηρεάσει ο Θαλής την παγκόσμια σκέψη• σίγουρα πάντως αρκετά, ώστε να είναι έναυσμα να ξετυλίξουμε τη ζωή και το έργο του.

Στη σύγχρονη Ελλάδα της μακραίωνης χριστιανικής ηθικής παράδοσης, η συζήτηση για την αρχαία ελληνική θρησκεία μοιάζει καταρχήν παράταιρη. Επιπλέον, η επιστημονική πρόοδος σε όλα τα πεδία μας απομάκρυνε από δοξασίες και προλήψεις. Γιατί λοιπόν να κάνουμε μια τέτοια συζήτηση; Κατά πρώτον, γιατί η αρχαία ελληνική θρησκεία είναι πολυεπίπεδη και πολυσυλλεκτική κι εξελίχθηκε συν τω χρόνω όπως και οι άνθρωποι. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκφάνσεις της και δεν είναι όλες ξένες σε μας.