Πλάτων

Ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα: πέρα από την υπερβολή και το μύθο

Η προγονολαγνεία που επικρατεί στους νεοέλληνες για την αρχαιότητα είναι πολύ συχνά αιτία για κωμικές – ή και όχι τόσο κωμικές – αντιδικίες σχετικά με την ιστορία, την κοινωνία και εν γένει τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Θερμοί υποστηρικτές της αρχαίας ανωτερότητας, οι νεοέλληνες δύσκολα ακούν κακή ή έστω επικριτική κουβέντα για την αρχαία Ελλάδα. Έτσι, ζητήματα όπως η ομοφυλοφιλία έχουν μοιραία οδηγήσει παλιότερα σε υπερβολές τύπου «η ομοφυλοφιλία των Ελλήνων είναι ένας μύθος», αλλά και τύπου «ο μέσος αρχαίος Έλλήνας άνδρας ήταν ομοφυλόφιλος».

Δέκα πετράδια του στέμματος: Τα χαμένα έργα – στόχοι των αρχαιολόγων Μέρος B

Η δίψα για θησαυρούς κάθε είδους κινητοποίησε ανά τους αιώνες πάμπολλους τρελούς, που έψαξαν οπουδήποτε: στα βάθη των ωκεανών, σε σπηλιές και κορυφές βουνών, σε δάση, στα έγκατα της γης, σε χαλάσματα και σε κρύπτες. Μια ιδιαίτερη μερίδα αυτών των τρελών ξοδεύει ολόκληρες ζωές σε αρχεία και βιβλιοθήκες, αναζητώντας αρχαία έργα. Παλιές βιβλιοθήκες και αρχεία με χειρόγραφα, παπύρους και περγαμηνές είναι γι’ αυτούς ό,τι η σπηλιά των 40 κλεφτών για τον Αλημπαμπά. Είναι μια εξαιρετικά κουραστική εργασία, αλλά κάποιες φορές αποδίδει εκπληκτικούς καρπούς.

Δέκα πετράδια του στέμματος: Τα χαμένα έργα – στόχοι των αρχαιολόγων Μέρος Α

Η ανάγνωση υπήρξε διαχρονικά μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις της ανθρωπότητας. Άλλοτε για να λύσουν ένα πρόβλημα, άλλοτε για να μάθουν κάτι νέο, άλλοτε για την απλή ευχαρίστηση του να αφεθούν σε μια ιστορία, οι άνθρωποι βυθίζονται λιγότερο ή περισσότερο στα βιβλία. Για το δυτικό πολιτισμό ορισμένα αρχαιοελληνικά βιβλία είναι τα θεμέλια όπου στήριξε την ουσία του: τα έπη του Ομήρου, οι τραγωδίες των τριών κλασικών, η ιστορία του Ηρόδοτου και του Θουκυδίδη, οι πραγματείες του Αριστοτέλη.

Η γοητεία του διαφορετικού: Πώς έβλεπαν τους ξένους οι αρχαίοι Έλληνες

Ο ξένος αντιπροσωπεύει από τις απαρχές της ιστορίας κάτι το φοβερό. Προκαλεί ανάμικτα συναισθήματα φόβου, ανασφάλειας, αλλά και γοητείας, ως κάτι εξωτικό. Συχνά αισθανόμαστε ότι απειλεί τα ήθη και τον τρόπο ζωής μας,. Άλλοτε είναι μια ευκαιρία για διάλογο με το διαφορετικό ή για περιπλάνηση και παρατήρηση. Αν υπάρχει δε ένας λαός που συμπυκνώνει όλες αυτές τις τάσεις στην αντίληψή του για τους ξένους, αυτός είναι οι αρχαίοι Έλληνες. Στο κείμενο αυτό θα προσπαθήσουμε να διακρίνουμε τα πρίσματα, μέσα απ’ τα οποία έβλεπαν οι Ελληνες τους ξένους.

Η ξεχασμένη αξία του εγκλυκλοπαιδισμού: το παράδειγμα του Πλουτάρχου

Με την άνοδο του διαδικτύου και την αλματώδη εξέλιξη των μηχανών αναζήτησης οι εγκυκλοπαίδειες έχασαν τη αξία που είχαν για το μέσο άνθρωπο. Όσο προχωρεί η επιστήμη, τόσο αυξάνεται η σημασία της εξειδίκευσης κι αντίστοιχα η τάση πολλών να ασχολούνται μόνο με το αντικείμενό τους ή μεμονωμένα γνωστικά αντικείμενα αγνοώντας οτιδήποτε πέρα απ’ αυτά. Κι όμως ο εγκυκλοπαιδισμός έχει κατακτήσει ως πνευματική στάση μια περίοπτη θέση στην εξέλιξη του ατόμου και των κοινωνιών.

Ο υπόκοσμος στην αρχαία Ελλάδα μέρος Β΄: οι εταίρες

Αρκετά συχνά, όταν μελετά κανείς τον υπόκοσμο μιας άλλης εποχής, τείνει να του δώσει μια ποιητική, ρομαντική, ακόμη και ηρωική νότα. Δημιουργεί έτσι για τους μη ευνοημένους της ιστορίας μια λαμπερή εικόνα, που τις περισσότερες φορές δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ένα κλασσικό παράδειγμα είναι οι εταίρες στην αρχαία Ελλάδα, των οποίων η ζωή ήταν πολύπλευρη, αλλά όχι πάντα τόσο λαμπερή∙ μ’ αυτές θ’ ασχοληθούμε στο σημερινό κείμενο.

Η διατροφή των αρχαίων Ελλήνων Μέρος Γ: Τα συμπόσια

Όταν ακούει σήμερα κανείς τη φράση «αρχαίο συμπόσιο», οι πρώτες εικόνες που του έρχονται στο μυαλό είναι από άντρες που πίνουν αμέτρητο κρασί κι οργιάζουν με γυναίκες και όχι μόνο. Δεν είναι ν’ απορούμε. Στο συλλογικό υποσυνείδητο έχουν εντυπωθεί οι υπερβολές της ρωμαϊκής παρακμής, όπου μισοπάλαβοι αυτοκράτορες όπως ο Νέρωνας κι ο Καλιγούλας έδιναν κάθε μέρα στη λέξη όργιο νέο περιεχόμενο. Το συμπόσιο, όμως, ως ένας ξεχωριστός θεσμός της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας, είχε τελείως διαφορετικό περιεχόμενο και σκοπό. Αυτό θα προσπαθήσουμε ν’ ανακαλύψουμε με το σημερινό μας κείμενο.

Τι θα ήθελα να βρεθεί στον τάφο της Αμφίπολης

Όσα χρόνια κι αν περάσουν στην πορεία του ελληνικού κράτους, οι Έλληνες δεν φαίνονται ν’ αλλάζουν το πρίσμα, μέσα απ’ το οποίο βλέπουν τη σχέση τους με τους αρχαίους προγόνους τους. Σίγουρα έχετε συναντήσει ένα νεοέλληνα, ο οποίος έμπλεος συγκίνησης για το μεγαλείο του ελληνισμού πιπιλίζει το γνωστό «όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, οι άλλοι ήταν ακόμη στα δέντρα»∙ ακόμη καλύτερα, ίσως είστε ένας απ’ αυτούς.

Pages

Subscribe to RSS - Πλάτων