Σόλων

Μάθε παιδί μου γράμματα: η εκπαίδευση στην αρχαία Ελλάδα

Υπάρχει μια αγωνία που διατρέχει όλα τα μήκη και πλάτη της γης και χτυπά τους γονείς, ιδίως στις αρχές Σεπτεμβρίου, αλλά και γενικά μέχρι να δουν τα παιδιά τους να μεγαλώσουν: είναι η αγωνία να τα δουν να μορφώνονται. Το συναίσθημα είναι ανίκητο, γιατί είναι αρχέγονο: ανέκαθεν οι ενήλικοι αγωνιούσαν να μεταδώσουν τις εμπειρίες και τις γνώσεις τους στους ανήλικους ώστε οι τελευταίοι να μπορούν ν’ ανταπεξέλθουν στις αντιξοότητες της ζωής.

Πήγα σε μάντισσες και σε προφήτες: το μαντείο των Δελφών

Η ανάγκη για πρόγνωση του μέλλοντος είναι μια ανθρώπινη ανάγκη τόσο αρχέγονη όσο και ο ανθρώπινος πολιτισμός. Ο φόβος για ό,τι επιφυλάσσει το μέλλον και η επιθυμία να ελεγχθεί ώθησε πολλούς ανθρώπους ως και σήμερα να καταφύγουν σε κάθε λογής ειδικούς και αγύρτες για να ξορκίσουν το κακό. Παρόλη την πρόοδο της επιστήμης, η ελπίδα για πρόγνωση δεν εγκατέλειψε ακόμη και τους εξυπνότερους και ισχυρότερους ανθρώπους. Στην αρχαιότητα η μαντική ικανότητα θεωρείτο θεϊκό δώρο και οι μάντεις προμομιούχοι. Σταδιακά, άρχισαν να λειτουργούν μαντεία σε ιερές περιοχές, αφιερωμένες στους θεούς.

Άρτος, θεάματα και κτίσματα: Αθήνα και Κόρινθος την εποχή των τυράννων

Κάνοντας βόλτα στην πλατεία, όλο και κάποιον – συχνά ηλικιωμένο – θα ακούσει κανείς ν’ αναπολεί τις «παλιές, καλές μέρες», όταν όλα ήταν ρόδινα, γιατί υπήρχε τάξις και πειθαρχία, κοιμόμαστε με ανοιχτές τις πόρτες και το κράτος δούλευε καλά. Τις περισσότερες φορές όσοι διηγούνται δεν έχουν ζήσει την εποχή που αναπολούν ή δεν έχουν συναίσθηση τι ακριβώς συνέβαινε τότε. Άλλοι πάλι δαιμονοποιούν πρόσωπα και εποχές για κάθετι κακό, για να εξηγήσουν δυσεξήγητα πράγματα του παρόντος. Αυτή δεν είναι πρόσφατη συνήθεια• την είχαν ασφαλώς και οι αρχαίοι Έλληνες.

Ο υπόκοσμος στην αρχαία Ελλάδα μέρος Α΄: η πορνεία

Η εικόνα που έχουν οι νεοέλληνες για την αρχαία Ελλάδα είναι στην καλύτερη περίπτωση αποσπασματική και στη χειρότερη ωραιοποιημένη: φιλοσοφία, πολεμική αρετή, τέχνες, δημοκρατία, μέτρο. Η πραγματικότητα, όμως, της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας είναι πιο πολύπλοκη• είναι πολυσυλλεκτική και μονίμως εξελισσόμενη. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να καταλάβουμε την πολυπλοκότητα των αρχαίων Ελλήνων. Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες είναι να μελετήσουμε τον υπόκοσμό τους και ειδικά το χώρο της πορνείας.

Η διατροφή των αρχαίων Ελλήνων Μέρος Α: τα φαγητά

Φανταστείτε ότι πρέπει να ταξιδέψετε πολύ μακρυά από τον τόπο σας, σε ανθρώπους παντελώς άγνωστους σε σας, με σκοπό να τους μελετήσετε όσο γίνεται καλύτερα σε ελάχιστο χρόνο. Ποια μέθοδο θ’ ακολουθήσετε; Ίσως ο ασφαλέστερος και αποτελεσματικότερος τρόπος είναι να παρατηρήσετε τις διατροφικές τους συνήθειες. Κι αυτό, γιατί η διατροφή ενός ατόμου κι ενός λαού κρύβει τα πιο πλούσια στοιχεία για το χαρακτήρα του, για την ιστορία του, για τη διαδρομή του. Στο σημερινό κείμενο θα ξεκινήσουμε ένα ταξίδι στο μαγικό κόσμο της αρχαίας ελληνικής γαστρονομίας.

Ο πνευματικός άνθρωπος ως καθοδηγητής: το παράδειγμα του Θαλή

Ταξιδεύοντας πρόσφατα στην Ασία με μία αραβική αεροπορική εταιρεία, έσπευσα να χρησιμοποιήσω μια εφαρμογή που σου επιτρέπει να ξέρεις ανά πάσα στιγμή που βρίσκεται το αεροπλάνο. Καθώς το πρόγραμμα εκκινούσε, στην οθόνη εμφανίσθηκε το μήνυμα «δείτε το στίγμα και την πορεία του αεροπλάνου: Thales». Αξιοπερίεργο δεν είναι το ποσό εκτιμούν οι Άραβες τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά το πόσο έχει επηρεάσει ο Θαλής την παγκόσμια σκέψη• σίγουρα πάντως αρκετά, ώστε να είναι έναυσμα να ξετυλίξουμε τη ζωή και το έργο του.

Τι θα ήθελα να βρεθεί στον τάφο της Αμφίπολης

Όσα χρόνια κι αν περάσουν στην πορεία του ελληνικού κράτους, οι Έλληνες δεν φαίνονται ν’ αλλάζουν το πρίσμα, μέσα απ’ το οποίο βλέπουν τη σχέση τους με τους αρχαίους προγόνους τους. Σίγουρα έχετε συναντήσει ένα νεοέλληνα, ο οποίος έμπλεος συγκίνησης για το μεγαλείο του ελληνισμού πιπιλίζει το γνωστό «όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, οι άλλοι ήταν ακόμη στα δέντρα»∙ ακόμη καλύτερα, ίσως είστε ένας απ’ αυτούς.

Η μετριοπάθεια στην εξουσία: Το διαχρονικό παράδειγμα του Σόλωνα

στην Έλενα, για τη φιλία και τη ζεστασιά

Οι σαρωτικές αλλαγές, που επέφερε στην κοινωνική ζωή η τεχνολογική εξέλιξη, η παγκοσμιοποίηση των οικονομικών δομών κι η τελευταία οικονομική κρίση συντέλεσαν στην αύξηση των κοινωνικών συγκρούσεων, στην άνοδο του εθνικισμού, αλλά και στην αναζωπύρωση παλαιών διαφορών σε όλα τα δυτικά κράτη και ειδικά στην Ελλάδα. Όλο και περισσότερο αναζητούνται ηγέτες με πολλαπλά χαρίσματα, προκειμένου να βγάλουν τα κράτη από την κοινωνικοπολιτική ένταση, που τροφοδοτεί τις συγκρούσεις αυτές.

Pages

Subscribe to RSS - Σόλων