Δίας

Ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα: πέρα από την υπερβολή και το μύθο

Η προγονολαγνεία που επικρατεί στους νεοέλληνες για την αρχαιότητα είναι πολύ συχνά αιτία για κωμικές – ή και όχι τόσο κωμικές – αντιδικίες σχετικά με την ιστορία, την κοινωνία και εν γένει τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Θερμοί υποστηρικτές της αρχαίας ανωτερότητας, οι νεοέλληνες δύσκολα ακούν κακή ή έστω επικριτική κουβέντα για την αρχαία Ελλάδα. Έτσι, ζητήματα όπως η ομοφυλοφιλία έχουν μοιραία οδηγήσει παλιότερα σε υπερβολές τύπου «η ομοφυλοφιλία των Ελλήνων είναι ένας μύθος», αλλά και τύπου «ο μέσος αρχαίος Έλλήνας άνδρας ήταν ομοφυλόφιλος».

Η ερωτική ζωή των αρχαίων Ελλήνων: η τέχνη της απόλαυσης

Από τα έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και τα αρχαιολογικά ευρήματα, που έχουν φτάσει ως εμάς φαίνεται ότι η κοινωνία των αρχαίων Ελλήνων και ειδικά η ερωτική τους ζωή ήταν τόσο πολυεπίπεδη και ποικιλόμορφη, ώστε όσοι τη μελετούν μοιάζουν να την παρατηρούν από ένα πολυεδρικό πρίσμα. Όσο πολύπλοκη κι αν είναι η εικόνα του αρχαίου ελληνικού έρωτα, όμως, εύκολα κατανοεί κανείς ότι είναι πολύ ψηλά στα ιδανικά των Ελλήνων. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ήταν ένας ύμνος στην ηδονή, με την έννοια της χαρούμενης απόλαυσης της ζωής και ιδίως της χαράς του έρωτα.

Η γη των οιωνών: το μαντείο της Δωδώνης

Η πεποίθηση ότι ο Θεός ή οι θεοί στέλνουν σημάδια που εξηγούν το μέλλον είναι αρχέγονη. Ήδη από την εποχή των σπηλαίων, ο άνθρωπος έψαχνε στα παράξενα πράγματα που συνέβαιναν γύρω του μηνύματα για το μέλλον του. Με την οργάνωση της θρησκευτικής λατρείας, η ερμηνεία των σημαδιών αυτών απέκτησε σημαντική θέση στα αρχαία δόγματα. Πολλές αρχαίες θρησκείες βάσισαν την αρχή τους στη θεϊκή επιφάνεια• η αρχαία ελληνική θρησκεία δεν είναι εξαίρεση.

Πήγα σε μάντισσες και σε προφήτες: το μαντείο των Δελφών

Η ανάγκη για πρόγνωση του μέλλοντος είναι μια ανθρώπινη ανάγκη τόσο αρχέγονη όσο και ο ανθρώπινος πολιτισμός. Ο φόβος για ό,τι επιφυλάσσει το μέλλον και η επιθυμία να ελεγχθεί ώθησε πολλούς ανθρώπους ως και σήμερα να καταφύγουν σε κάθε λογής ειδικούς και αγύρτες για να ξορκίσουν το κακό. Παρόλη την πρόοδο της επιστήμης, η ελπίδα για πρόγνωση δεν εγκατέλειψε ακόμη και τους εξυπνότερους και ισχυρότερους ανθρώπους. Στην αρχαιότητα η μαντική ικανότητα θεωρείτο θεϊκό δώρο και οι μάντεις προμομιούχοι. Σταδιακά, άρχισαν να λειτουργούν μαντεία σε ιερές περιοχές, αφιερωμένες στους θεούς.

Το μαγικό βουνό: θεοί και ήρωες στον Ελικώνα

Με τις Ελικωνιάδες Μούσες ας αρχίσουμε το τραγούδι·
που κατοικούν τον Ελικώνα, όρος μέγα κι ιερό,
και χορεύουν γύρω από μενεξεδένια κρήνη με πόδια ανάλαφρα,
στον βωμό του παντοδύναμου γιου του Κρόνου
κι αφού λούσουν το τρυφερό κορμί τους στα νερά του Περμησσού
και της Ιπποκρήνης ή του θεϊκού Ολμειού
στου Ελικώνα τις απάτητες κορφές στήνουν χορούς
όμορφους, χαριτωμένους, τον ρυθμό κρατώντας με τα πόδια τους*.

Η γοητεία του διαφορετικού: Πώς έβλεπαν τους ξένους οι αρχαίοι Έλληνες

Ο ξένος αντιπροσωπεύει από τις απαρχές της ιστορίας κάτι το φοβερό. Προκαλεί ανάμικτα συναισθήματα φόβου, ανασφάλειας, αλλά και γοητείας, ως κάτι εξωτικό. Συχνά αισθανόμαστε ότι απειλεί τα ήθη και τον τρόπο ζωής μας,. Άλλοτε είναι μια ευκαιρία για διάλογο με το διαφορετικό ή για περιπλάνηση και παρατήρηση. Αν υπάρχει δε ένας λαός που συμπυκνώνει όλες αυτές τις τάσεις στην αντίληψή του για τους ξένους, αυτός είναι οι αρχαίοι Έλληνες. Στο κείμενο αυτό θα προσπαθήσουμε να διακρίνουμε τα πρίσματα, μέσα απ’ τα οποία έβλεπαν οι Ελληνες τους ξένους.

Οι διαχρονικές αξίες της Οδύσσειας

«Όλοι εμείς οι εγγράμματοι του δυτικού κόσμου είμαστε γιοι και κόρες του Ομήρου». Αυτά ήταν τα λόγια του κορυφαίου κριτικού λογοτεχνίας Harold Bloom (+2019), για να περιγράψει την χωρίς αντίπαλο επίδραση του ομηρικού έργου στη δυτική λογοτεχνία. Τα ομηρικά έπη θεωρούνται το ορόσημο για την παγκόσμια είσοδο στον κόσμο της εγγραμματοσύνης και τη βίαιη αποκοπή από την προφορικότητα.

Οι συμβολισμοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείας Μέρος Β: Οι γιορτές

Στο προηγούμενο κείμενο μας είχε απασχολήσει η δυναμικότητα της αρχαίας ελληνικής θρησκείας: οι κατακτητές Έλληνες υιοθέτησαν κι αφομοίωσαν στη δική τους λατρεία, το δωδεκάθεο, στοιχεία και σύμβολα της προηγούμενης λατρείας, που ήταν μητριαρχική, ηπιότερη και αποσκοπούσε εν πολλοίς στην αποτροπή του κακού. Στην αρχαία ελληνική, όπως σε κάθε πολυθεϊστική, προχριστιανική κοινωνία, υπήρχαν ποικίλες μορφές λατρείας, που συμπεριελάμβαναν εκτός από τους «παλαιούς» και νέους ή/και ξένους θεούς, οι δε μορφές αυτές λατρείας δεν ήταν ποτέ αποκλειστικές.

Έρωτας και γάμος στην αρχαία Ελλάδα Μέρος B΄

O κόσμος των αρχαίων Ελλήνων αντιμετωπίζεται συχνά από αρκετούς σύγχρονους Έλληνες με κραυγαλέα αντιφατικό τρόπο. Εκτός εκείνων που λυγίζουν από πατριωτική συγκίνηση μπροστά στο μεγαλείου του αρχαίου ελληνισμού, που επινόησε κάθε επιστήμη και σοφία, υπάρχουν αρκετοί που αντιδρούν με παρατεταμένα χασμουρητά και αδιαφορία. Οι τελευταίοι δικαιολογούνται λέγοντας ότι υπάρχει άβυσσος ανάμεσα στην αρχαία και τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.

Pages

Subscribe to RSS - Δίας